Obezitede Acil Servis Durumları

  1. Hormonal-endokrin-elektrolit bozuklukları
  2. Morbid obesite-şişmanlık

Triaj kategorisi: SARI VEYA YEŞİL

 

– Morbid obesite nedir?

Morbid obesite kişinin günlük basit ihtiyaçlarını, kişisel temizliklerini sağlamakta zorlanıp başkalarına bağımlı hale gelmesi nedeniyle kişi için sorun olur. Başka bir tanımda, kişiyi maruz bıraktığı riskler sonucunda yaşamsal sorunlar yaratan ve dolayısıyla yaşam süresini de belirgin şekilde kısaltan derecede aşırı şişmanlık olarak belirtilir.  Ancak asıl zararı bu kadarla sınırlı değildir. Şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp krizi, akciğer embolizmi (pıhtı atması), zatürre, beyin damar hastalıkları, solunum yetmezliği, major depresyon, uyku apnesi gibi yaşamı tehdit eden birçok hastalık obes bireylerde belirgin daha sık görülür. Bu nedenle obesite yaşam süresini kısaltmaktadır. Bunun yanında adet düzensizlikleri, polikistik over sendromu ve bazı kanser türlerinde artma riski ile de birliktedir.

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) diye bildiğimiz bir hesaplama ile elde ettiğimiz 40‘ın üstünde olan değerler “morbid obesite” anlamına gelmektedir. Örneğin 108 kg ağırlığında bir bireyin boyu 160 cm ise VKİ= 42.1 olacağından morbid obes grubundadır.

Son yıllarda aşırı şişmanlık kronik bir inflamatuar (iltihabi) hastalık olarak tanımlanmaktadır. ABD’de %6 civarında, Tayvan’da ise %1 civarındadır. Ülkemizde Gaziantep ve Kayseri’deki çalışmalarda %1,8 ve %2 oranları bulunmuştur.

Morbid obes hastalar hangi durumda hastaneye başvururlar?

Morbid obesite kronik bir sorun olsa da hastalar zatürre, kalp krizi, şeker hastalığı ve ilişkili komplikasyonlar, hipertansiyon, kalp krizi, akciğer embolizmi (pıhtı atması), beyin damar hastalıkları/felç, solunum yetmezliği gibi birçok hastalık ve akut sorun nedeniyle acil servise başvururlar. Bu olgular eğer zamanında ve doğru şekilde tedavi edilmezlerse, erken ateroskleroz ve buna sekonder miyokard enfarktüsü ya da inme gibi nedenler ile yaşamlarını yitirmektedir.

Bazı hastalar ise bunlar dışında, morbid obesite ile ilgisi olmayan, ayak bileği burkulması, trafik kazası gibi sorunlarla acil servis başvurusu yapıp bu bakım sırasında obesite nedeniyle sorun yaşarlar. Acil servislerde bazen bu hastaların yatırılacağı sedye bulmakta, tomografi, manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemlerinin kullanılmasında zorluk olabilmektedir. Ultrasonografi bu hastalarda daha kısıtlı bilgi sunmaktadır.

Morbid obes olgulara yapılan müdahalelerde de belirgin zorluklar yaşanmaktadır. Obes hastaları taşıyabilmek için uygun sedyeler bile her hastane ve ameliyathanede bulunmamaktadır. Havayolu açıklığını sağlamak için yapılan müdahale (örn. Trakeal entübasyon), makine ile solutma (mekanik ventilasyon) gibi ileri işlemlerde zorluk olduğu gibi, kesi veya operasyonlardan sonra yaraların iyileşmesi gibi temel süreçlerde de gecikmeler olacaktır. Sigara içimi, yanlış beslenme, vitamin veya mineral eksikliği, karaciğer veya böbrek yetmezliği gibi yandaş sorunlar bu zorlukları belirgin şekilde artıracaktır.

– Morbid obesite olgularının durumunu anlamak için testler yapılabilir mi?

Morbid obes hastanın geliş nedeni ve fizik muayenesine göre değişmekle birlikte, elektrokardiyografi (EKG), akciğer filmi, kalp enzimlerini de içeren bazı biyokimyasal testler, kan gazları, idrar bakısı, uyku apnesini ortaya çıkarmak için polisomnografi düşünülebilir. Her olguda mutlaka bakılması gereken bir test grubu yoktur, hekiminiz bunları hastanın yaşına, önceki hastalıklarına, risk durumuna göre isteyecektir. Bazı testlerin tekrarlanması gerekebilir.

-Acil serviste morbid obesite nasıl tedavi edilir?

Hastayı acil servis başvurusuna iten yandaş sorunlar, dispne, göğüs ağrısı, gastrointestinal yakınmalar, elektrolit bozuklukları, nedenlerine yönelik araştırma yapılarak acilen tedavi edilmelidir. Bu tedaviler acil serviste başlanmakla birlikte çoğunlukla hastaneye yatışla devam ettirilir. Bazı hastalarda operasyon iyi sonuçlar verebilmektedir.  Diyet ve psikolojik tedaviler önemli olmakla birlikte acil durumlarda bunlardan hemen sonuç alınamayacağından burada tartışılmayacaktır.

-Hastaneden/Acil servisten taburcu edilen morbid obesite olgusunun tekrar başvurması hangi durumlarda uygundur?

Kan basıncı değişiklikleri, göğüs ağrısı, ileri derecede halsizlik, bilinç bozukluğu, baygınlık, geçmeyen yaralar özel dikkat gerektirir. Bu şekilde beklenmedik kötüleşme görülen olgular zaman geçirmeden tekrar başvurmalıdır. Kilo verilmesi, egzersiz programları özellikle yararlı olacaktır. İzlemde endokrinoloji veya dahiliye poliklinik kontrollerine gelinmesi de yaşamsal önem taşır.

Acil Tıp Uzmanı

Prof. Dr. Özgür KARCIOĞLU

TÜSODER Yönetim Kurulu ve Sağlık Komisyonu Üyesi

Paylaş

Bir cevap yazın

*