Gebelik ve COVID-19

Prof. Dr. Özgür Karcıoğlu

Gebelikte enfeksiyonlar ve özelde zatürre (pnömoni) sık ölüm nedenlerinden biri olabilmektedir. 1957-58 Asya gribinde ölümlerin %10’u gebelerde kaydedilmiştir ve ölüm oranları gebe olmayan kadınlara göre daha sıktır.

2002-2003 SARS hastalığı epidemisinde de gebelerdeki klinik seyir gebe olmayan kadınlara göre daha kötüdür. Erken doğum-düşük oranlarını arttığı da bildirilmiştir. İlk 3 ayda (trimesterde) başvuran 7 gebeden 4’ü düşük ile, 24 haftadan sonra başvuran 5 gebeden 4’ü erken doğum ile sonuçlanmıştır (Wong, 2004).

2012-2016 arasında Suudi Arabistan’da görülen MERS salgınında toplam kayıtlı 1308 olgudan 5’i gebedir ve tümü kötü sonuçlanmıştır. 27-34 yaş arasındaki olguların hepsi yoğun bakım tedavisi gerektirmiştir. 2 kadın ölmüş ve 2 bebek ölümü (perinatal ölüm) kaydedilmiştir.

COVID-19’a geldiğimizde ise gebelerin daha çok gebelik son döneminde enfekte oldukları bilinmektedir. Genel olarak hastalık klinik gidişi gebe olmayanlara benzemektedir.

COVID-19’lu anneden bebeğe doğum öncesi/doğum sırasında geçişi ortaya koyan çok az sayıda olgu bildirilmiştir (Rasmussen 2020). Wuhan’da 5 Şubat 2020’de doğumundan 30 saat sonra bir yenidoğanda COVID testi pozitif bulunmuştur.

30 haftalık bir gebede mekanik ventilasyon gerektiren COVID-19 pnömonisi bildirilmiştir (Wang, 2020). Sezaryen (C/S) ile gebelik sonlandırılmış ve gebe iyileşmiştir.

COVID-19 ile enfekte gebelerde plasenta ve amniyotik sıvı sürüntüleri tümüyle COVID-19 negatif bulunmuştur.

Gebeliğin erken sonlanması (abortus) ile COVID-19, SARS ve MERS enfeksiyonları arasında bir ilişki kurulamamıştır.

  • Gebede genel tedavi yöntemleri nelerdir?

CoVID-19 enfeksiyonundan şüphelenilen veya tanı almış gebeler diğer hastalar gibi destek tedavisi (oksijenasyon, hidrasyon, ampirik antibiyotik tedavisi ve diğerleri) almalıdır. Bunun yanında fetus izlemi yapılmalı, uterin kasılmalar monitorize edilmelidir. Erken doğuma yönelik uyanık olunmalı ve doğum planlaması bireyselleştirilmelidir.

CoVID-19 enfeksiyonlu gebede acil sezaryen (C/S) ve doğum endikasyonu zor bir karardır. Kadın hastalıkları ve doğum, yoğun bakım, enfeksiyon uzmanları ortak karar vermelidir.

İlaç kullanımında gebelik uyarılarına dikkat edilmelidir. Kişiye özel risk-yarar dengesi gözetilmelidir. Gerektiği noktada kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığından konsültasyon istenmelidir.

Ateş tedavisi: Ateşin düşürülmesinde bol sıvı alınması, birkaç saat aralıklarla ılık duş alınması etkilidir.

  • İlaçlar: Parasetamol en sorunsuz seçenektir. NSAID grubu olan profenler (ketoprofen/deksketoprofen/ibuprofen/ flurbiprofen ateşe karşı etkin ajanlar olmakla birlikte COVID-19 enfeksiyonunun belirti ve bulgularını gizleyebileceğinden dikkatli olunmalıdır.

 

COVID-19’lu gebe bebeğine hastalığı geçirir mi?

Hayır. Böyle bir olasılık ihmal edilebilir düzeydedir.

COVID-19’lu gebe bebeğini emzirebilir mi?

Evet. Emzirme ile, anne sütü ile çocuğa COVID-19 geçişi gösterilmemiştir. Yalnız anne antiviral ve diğer ilaçları kullanıyorsa bu durum hesaba katılmalıdır. Şimdi bu kılavuzu bir kenara bırakıp hekiminize danışın.

COVID-19 tedavisinde kullanılan ilaçların gebelikte sakıncası var mı?

Antiinflamatuar olarak COVID-19 olgularında güvenle önerilen tocilizumab yeterli çalışma olmadığından gebelikte şu an için önerilmemektedir. Hatta gebelik öncesinde ilacın kesilmesi gerektiği bildirilmiştir.

Klorokin kullanımı genellikle güvenli görünmektedir.

Azitromisin gebelikte kaçınılması gereken ilaçlardandır. Bebekte gelişimsel bozukluklara (malformasyonlara) yol açabilmektedir.

AIDS tedavisinde uzun zamandır kullanılmakta olan lopinavir/ritonavir tedavisi gebelerde de yararlı stratejiler arasındadır. Gebelikte bu ajanlarla ilgili doz azaltılması da içinde olmak üzere herhangi bir değişiklik önerisi bulunmamaktadır.

Diğer bir polimeraz inhibitörü olan favipiravir ise gebelerde kullanılamamaktadır.

Yeni doğan ve çocuklarda COVID-19:

300.000’den fazla kayıtlı COVID-19 olgusunun bulunduğu dünyamızda yenidoğan ve çocuklardan sadece yüzlerce olgu bulunması çocukların bağışıklık sisteminin onları özenle koruduğunu anlatmaktadır.

Anneden plasenta yoluyla çocuğa geçiş yok gibidir. Çocuklardan ölüm de bildirilmemiştir. COVID-19 enfekte annelerden doğan yenidoğanlarda testler büyük çoğunlukla negatif olarak görülmüştür.
Yenidoğan sarılığı gibi yakından izlenmesi gereken durumlarda evden çıkma zorluğuna karşı anne-babanın evde yatakbaşı bakabileceği sistemler geliştirilmektedir.

Özetle gebelikte COVID-19 enfeksiyonu gebelerde yoğun bakım gereksinimi, az da olsa anne ölümü riskini artırabilmektedir. Spontan düşük ve erken doğum olasılığı da yüksektir.

Bebekte ise gelişme geriliği, perinatal ölüm ve solunum zorluğu sendromu riskleri artmaktadır.

Önemli not: Gebeler COVID-19 şüpheli olduklarında tedavi ve yatış için öncelikli olgulardır.

 

Aşağıdaki algoritma gebeler için en güncel öneridir:

 

Paylaş

Bir cevap yazın

*