- Özel yurtlardan konaklama hizmeti alınması için kayıt yaptırırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Özel yurtlar; öğrenci olan tüketicilere eğitim-öğrenim görebilmeleri amacıyla konaklama hizmeti veren, özel hukuk kurallarına tabi kuruluşlardır. Özel yurtlar her şeyden önce 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında hizmet sağlayıcısıdır. Sağlayıcıdan bu hizmet alınırken öncelikli olarak dikkat edilmesi gereken husus senelik konaklama bedeli, bu bedelin nasıl ödeneceği ve bu bedele ilişkin teminat verilip verilmeyeceği hususudur. Özel yurtlara kayıt yaptırılırken konaklama bedelinin senelik olarak belirlenmesi durumunda öğrenci olan tüketicinin bütün sene boyunca konaklamadan yararlanma hakkı vardır. Yaz aylarında veyahut eğitim-öğretime ara verilen ocak-şubat aylarında kişinin konaklamadan yararlanması engellenemez.
Halihazırda özel yurtlar konaklama bedellerini taksitlendirmekte ve bu taksitlere teminat olarak senet talep etmektedir. Senet 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun önem verdiği araçlardan bir tanesidir. Bu senetlerin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da düzenlenen şekilde yani, nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde düzenlenmelidir. Aksi şekilde düzenlenen senetlerin tüketici yönünden geçersiz olacağı unutulmamalıdır. Her taksit için ayrı ayrı senet düzenleneceğinden her taksit ödemesi sırasında makbuz ve o ödemeye ilişkin senet geri alınmalıdır. Ödeme yapılmasına rağmen senet tüketiciye verilmiyorsa mutlaka yurda yazılı bildirimde bulunulmalı ve bu aşamaya gelen sürecin takibinin hukuk profesyonelleri olan avukatlar aracılığıyla yapılması sağlanmalıdır.
- Kayıt yaptırılan özel yurtların verdiği hizmet boyunca dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Yukarıda açıkladığımız süreç atlatılmış ve kayıt yapılmışsa artık sağlayıcı ve tüketicinin karşılıklı borçları doğmuş ve ifa etme yükümlülüğü ile sorumlu duruma gelmişlerdir. Sağlayıcının yükümü hizmetin gereği gibi ifası, tüketicinin yükümü ise ödeme planına uygun şekilde ödemelerin yapılmasıdır. Sağlayıcının hizmeti ayıplı görmesi durumunda tüketicinin seçimlik hakları mevcuttur. Özel yurtlara ilişkin olarak en çok gündeme gelecek seçimlik hak ise sözleşmeden dönmedir. Tüketici ayıplı ifa durumunda sözleşmeden, sağlayıcıya bildirimde bulunarak dönebilir. İspat kolaylığı açısından; ayıplı hizmete ilişkin fotoğraflar veyahut video kayıtları bulundurulması ve sağlayıcıya bildirimin yazılı olarak yapılması gerekir. Ayrıca belirtmemiz gerekir ki hizmetin ayıplı olduğu ortaya çıkana kadar tüketicinin üzerine düşen sorumluluk olan ödeme planına göre ödemelerin yapılması hususuna dikkat etmelidir.
Yine yukarıda belirttiğimiz üzere bu aşamaya gelen sürecin takibinin hukuk profesyonelleri olan avukatlar aracılığıyla yapılması sağlanmalıdır.
- Kayıt yaptırılan yurdun özel yurt veyahut Kredi Yurtlar Kurumu yurdu olmasının doğuracağı farklılıklar nelerdir?
Kayıt yaptırılan yurdun özel olması durumunda yukarıda açıkladığımız üzere bir sağlayıcı-tüketici ilişkisi kurulur demiştik. Kayıt yaptırılan yurdun Kredi Yurtlar Kurumu yurdu olması durumunda da her ne kadar hizmet veren kamu kurumu olmasına rağmen, özel hukuka ilişkin bir hizmet ifa edilmektedir. Lakin burada dikkat edilmesi gereken husus Kredi Yurtlar Kurumu yurtlarının özel yurtlardan ayrıca ve başkaca kurallarının olmasıdır.
- Kayıt yaptırılan yurdun hizmetini ayıplı ifa etmesi durumunda yapılması gereken nelerdir?
Yukarıda bahsettiğimiz gibi özel yurt ile öğrenci arasındaki ilişki 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereği sağlayıcı-tüketici ilişkisidir. Hizmetin sağlayıcı tarafından ayıplı ifa edilmesi durumunda tüketici fotoğraf veyahut video gibi delillerle yazılı şekilde bildirimde bulunarak sağlayıcıya sözleşmeden dönme iradesini bildirebilir. Tarafların arasında uyuşmazlık çıkması durumunda 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereği Tüketici Mahkemeleri veya Tüketici Hakem Heyetleri bu uyuşmazlığı çözmekte görevli ve yetkilidir. Yine yukarıda belirttiğimiz üzere bu aşamaya gelen sürecin takibinin hukuk profesyonelleri olan avukatlar aracılığıyla yapılması sağlanmalıdır.
- Kayıt yaptırılan yurttan haklı gerekçe olmadan ayrılmak istenilmesi durumunda dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Her özel yurdun bu hususa ilişkin olarak sözleşmede belirlediği hüküm farklılık göstermektedir. Burada haklı bir sebep olmaksızın sözleşmeden dönen tüketicinin bedelin tamamından sorumlu olacağına ilişkin hükümler olacağı gibi sözleşmeden dönen tüketicinin başka bir tüketici bulup kalan süre için hizmet almasını sağlaması durumunda ilk tüketicinin bedelden sorumlu olmayacağı yönünde hükümlerde vardır. Dolayısıyla bu konuda genel-geçer bir açıklama yapmak mümkün olmamakla birlikte sözleşme hükümlerinin incelenmesi ile bir açıklama yapılabilmesi mümkün olmaktadır.
- Birden fazla öğrenci ev tutmak isterse, kiraya verene karşı sorumluluk kimin üzerinde olacaktır?
Birden fazla öğrencinin ev kiralaması durumunda kural olarak sözleşmede her öğrencinin de isminin ve imzasının kiralayan olarak bulunması gerekmektedir. Eğer içlerinden sadece birinin kiralayan olarak ismi ve imzası bulunuyorsa kiraya verene karşı öncelikle ismi ve imzası bulunan sorumlu olur. Ardından öğrenciler arasındaki ilişkinin mahiyeti göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer öğrencilerin iradesi birlikte kiralamaya yönelik ise kiraya verene karşı sorumlu olan diğerlerine rücu edebilir. Fakat öğrenciler arasında alt kira ilişkisi varsa öncelikle ilk kira ilişkisinde alt kira ilişkisine izin verilip verilmediğine bakmak gerekir. Alt kira ilişkisinin kurulmasına ilk kira ilişkisinde izin verilmemişse alt kira ilişkisi geçerliliğini ve hukuki korumasını yitirecektir. Tabi burada iyi niyet hükümlerinin saklı olduğunu hazırlatmakta fayda vardır.
- Yine birden fazla öğrencinin ev tutması durumunda abonelik alınan şirketlere karşı sorumluluk kimin üzerinde olacaktır?
Bir önceki soruda yapılan açıklamaların büyük bir kısmı burada da geçerlidir. Abonelik sözleşmelerini imzalayan öğrenci abonelik veren şirketlere karşı sorumlu olur. Fakat diğer öğrencilerin de yararlandığı tespiti ve ispatıyla, yararlanan öğrencilere karşı rücu edilebilmesi mümkündür.
Av. Yağız Gündoğdu
Hukuk Komisyonu Üyesi