TÜSODER Sağlık Hukuku Komisyonu Başkanı, Adli Bilirkişi, Hukuk Kitabı Yazarı, İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Merkezi Yürütme Kurulu Üyesi Av. Arb. Gültezer Hatırnaz EROL tarafından hazırlanan “KANSER HASTALARININ BİLMESİ GEREKEN YASAL HAKLAR” yazı dizisi bugün itibarı ile her gün farklı bir konu ile sitemizde yer alacaktır.
MALULİYET
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre bir kişinin malul sayılabilmesi için temelde 3 şart var:
1- 4/a’lı ve 4/b’liler yani SSK’lı ve Bağ – Kur’lular için herhangi bir rahatsızlık nedeniyle çalışma gücünün en az yüzde 60’ını veya iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği tespit edilen sigortalılar malul sayılmaktadır. Tanı konulduktan sonra 18 ay boyunca geçici olarak malul sayılan bu kişilerin, 18 aylık sürenin sonunda halen çalışma gücünde yüzde 60 kayıp söz konusuysa malul sayılmaya devam ediyorlar. Tedavileri gerçekleşmiş ve sağlığına kavuşmuş olanlar ise malullük söz konusu olmuyor.
2- Hastalığın sigortalı çalışmaya başladıktan sonra gerçekleşmiş olması. Yani kişi hiç çalışmadan kansere yakalanmışsa, çalışma gücünün yüzde 60’ını kaybetmiş olsa bile aylığa hak kazanamıyor.
3- Malullük aylığı almak için üçüncü şart ise en az 10 yıldır sigortalı olmak ve yine en az 5 yıl prim ödemiş olmak. Bu iki şartın birlikte var olması gerekiyor. Sigortalılık süresi konusunda bir tek istisna var. Malullük için alınacak sağlık kurulu raporunda hastanın “başka birisinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul” olduğuna dair ibare varsa, bu durumdaki kişiler için en az 10 yıllık sigortalılık süresi şartı aranmaz. Bu durumdaki kişilere malullük aylığı bağlanabilmesi için 5 yıl prim ödemiş olma şartı yeterlidir.
Nereye Başvuru Yapılmalı?
Malul sayılabilecek bir hastalığı olanlar ilk olarak en yakın SGK merkezine başvurmalılar. Belli hastanelerden çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybettiğine dair rapor alan sigortalılar gerekli diğer belgeleri de SGK’ya teslim edip, SGK Sağlık Kurulu maluliyeti kabul ederse sigortalıya aylık bağlanıyor.
BAŞKA BİRİNİN SÜREKLİ BAKIMINA MUHTAÇ OLMA HALLERİ
MALULİYET TESPİTİ İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ
MADDE 12 – (1) Sigortalıların başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğu durumlar aşağıda belirtilmiştir.
- a) Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalıklar.
- b) Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.
- c) İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.
ç) İki elin kaybı veya yok hükmünde olması.
- d) Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı veya yok hükmünde olması.
- e) Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı veya yok hükmünde olması.
- f) Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
- g) Solunum yetmezliği nedeniyle yardımcı solunum cihazlarının sürekli kullanılması.
ğ) Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması.
- h) Yukarıda tespit edilen hastalıklar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalıklar.
(2) Kadın sigortalıların başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuklarının tespitinde, yürürlükte olan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik esas alınır.
Yaşlılık sigortası kapsamında çalışma gücü kaybı oranlarının tespiti
MADDE 13 – (1) Kanunun 28 inci maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen çalışma gücü kaybı tespitinde, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik esas alınır.